Handreiking: "Besluitvorming over verhuizingen & medische interventies"
Doel:
De handreiking “Besluitvorming over verhuizingen & medische interventies” helpt zorgverleners en familieleden om weloverwogen beslissingen te nemen in de palliatieve zorg.
Inhoud:
Net als beslissingen over de woonplek zijn ook beslissingen over medische interventies lastig en complex bij mensen met een verstandelijke beperking. Bijvoorbeeld, kiezen we voor extra onderzoek in een ziekenhuis dat misschien veel onrust geeft, of zoeken we een andere oplossing die beter past bij deze persoon? De handreiking biedt een methodiek voor zorgprofessionals en naasten om beslissingen te nemen in de palliatieve zorg en gaat in op verschillende overwegingen die hierbij een rol kunnen spelen.
Doelgroep:
Zorgverleners en familieleden van mensen met een verstandelijke beperking
Eigenaar:
Nivel
Beschikbaar via:
Een digitale versie (PDF) van de handreiking is te downloaden via de Nivel website.
Tips:
- Die handreiking ondersteunt pro-actieve zorgplanning. In de palliatieve fase moeten tal van besluiten genomen worden. Het instrument gaat in op twee soorten besluiten.
- Gebruik de twee besluitvormingskaarten bij het gesprek: één over al dan niet verhuizen en één over medische interventies. De besluitvormingskaart bevat een stappenplan dat ondersteunt bij besluitvorming. De overige informatie is achtergrondinformatie voor degenen die meer willen lezen.
- Elke besluitvormingskaart (2 pagina’s A4) kan geplastificeerd worden. Daarmee is het makkelijker de kaart erbij te pakken.
- Neem bij de eerste oefening met de besluitvormingskaart een cliënt van het team als casus. Daarmee sluit je aan bij wat er leeft bij teamleden.
- Besluitvorming kan in een teamoverleg besproken worden, onder begeleiding van bijvoorbeeld van een zorgconsulent palliatieve zorg, gedragskundige, of arts VG. Door eerst in subgroepjes de vragen binnen een bepaald thema kort te bespreken (elke kleur op de kaart is een thema) wordt zoveel mogelijk ruimte gegeven aan de verschillende perspectieven. Daarna worden die gezamenlijk besproken.
- Bij besluitvorming in de palliatieve zorg staat kwaliteit van leven centraal. Bedenk daarom voorafgaand aan de besluitvorming wie erbij betrokken moet worden om breed te kijken naar wat belangrijk is voor de kwaliteit van leven. Dat geldt zowel voor besluiten over wonen als besluiten over medische interventies.
- Sommige naasten focussen bij beslissingen over medische interventies op het medische aspect, bijvoorbeeld in hoeverre is de interventie levensverlengend? Besluitvorming is makkelijker als naasten weten wat palliatieve zorg is en er overeenstemming is over het doel van de zorg.
Ervaringen:
- “Door het oefenen met de besluitvormingskaarten waren er cliënten over wie de begeleiders zeiden: ‘we gaan bespreken met de arts of een verhuizing nodig is’.”
- “Dat bevolkingsonderzoek voor darmkanker… Dus dat we die altijd klakkeloos hebben gedaan. Maar waar we nu eerst over na hebben gedacht van: moeten we dat nog doen bij deze bewoner? Willen we dit wel weten?”
- “Bij Kees is de verhuiswens definitiever en duidelijker geworden. Ja, een hele ingewikkelde cliënt. Die heeft eigenlijk best nog wel heftig gedrag en zijn woning is niet goed gebouwd om veel lichamelijke zorg te bieden. En die heeft hij ook nodig hè? … Daar hebben we die besluitvormingskaart voor gebruikt. Als je die kaarten dan bespreekt, dan kom je de knelpunten tegen. Want op zijn woning stonden vaste begeleiders en dat was heel belangrijk voor hem. Dan krijg je de discussie: de zorg is daar beter, maar de vaste begeleiders die zitten daar. Wat weegt eigenlijk zwaarder?”
- “Dat vind ik het voordeel van deze kaarten. Van tevoren kwamen begeleiders soms met een voorbeeld, daar waren ze zelf geëmotioneerd over en dan zag je bij het gebruik van die besluitvormingskaart dat ze het wat rationeler konden gaan benoemen.